HAMAM KÜLTÜRÜ VE GÜNÜMÜZDE HAMAMLAR

KÜLTÜR 21.02.2019 - 11:55, Güncelleme: 17.02.2023 - 08:17 3454+ kez okundu.
 

HAMAM KÜLTÜRÜ VE GÜNÜMÜZDE HAMAMLAR

Her şeyin bir ilki olduğu gibi hamam ve hamam kültürünü de elbette bir ilki bulunmaktadır. Hamamlar hakkında yapılan araştırmalar hamam kültürünün çok eskilere dayandığını göstermektedir.
Türkler de eski çağlarda evlerde banyo yapmak gibi bir durum söz konusu olmadığı için insanlar ırmak, dere gibi nehirlerde yıkanırdı. Hamam kültürü ise suyun ısıtılarak temizlenmeyi amaçladığı için her mevsim kullanılabilir olmaktadır ve yapılan kazılar ve araştırmalar dünyada hamam kültürünün en yaygın Roma, Osmanlı da olduğunu göstermektedir. Ancak özellikle ilk dünyadaki ilk hamam şudur diye gösterilebilecek bir hamam yoktur. Şimdiye kadar yapılan kazı çalışmalarında rastlanılan en eski hamamların Eski Romalılar dönemine ait tarihi Pompei şehrine ait hamamlardır. Pompei şehri Vezüv yanardağının patlaması sonucu lavların ve küllerin altında kalmış bir şehirdir. Burada bulunan hamamlar oldukça lüks ve eğlenceye, hayatına düşkünlükle öne çıkan hamamlardır. Hatta dini kaynaklara göre buradaki insanlar Allah tarafından cezalandırılmıştır. Pompei ve hamamları hakkında rivayetler ve söylentiler oldukça fazladır ancak şu kadar var ki buradaki hamamlar bulundukları zamana göre oldukça lüks hamamlardır. Buhar banyosu, sıcak ve soğuk havuzlara sahip olan hamamlar aynı zamanda şehrin zenginliğini de yansıtmaktaydı. Zenginlerle diğer halkın hamamları farklı ve kapıları ayrıydı.   AVRUPA DA YIKINMAK GÜNAH SAYILIRDI Bozulan ve değişen Hıristiyanlığın etkisiyle Avrupa’da yıkanmanın günah sayıldığı dönmeler oldukça uzun sürmüş ve bu süre içinde birçok insan gerçekte yıkanmamaktan ve temizliğin olmayışından kaynaklanan hastalıklara yakalanmıştır. Bu durum o kadar kötü bir safhaya ulaşmıştır ki, kaynaklarda hastalık geçiren insanların içine şeytan girdiği gerekçesiyle yakıldığı kaydedilmektedir. Avrupa’da hamam kültürünün yeniden ortaya çıkması ve temizliğin gelmesi aslında Osmanlı hamam kültüründen gelmektedir. Özellikle İstanbul’un fethinden sonra Osmanlıdaki hamamları ve temizliği gören Avrupalılar bundan etkilenerek hamam inşa etmeye başlamışlar ve temizliğe önem vermeye başlamışlardır. Herkesçe bilinir ki, Avrupa’da parfüm kullanımının yaygın olmasının en önemli nedeni yıkanmaktan uzak duran bu insanların kokmamak için böyle kokulara başvurmasıdır.   OSMANLI DA HER CAMİ YANINA BİR HAMAM Osmanlı döneminde Hamam kültürü o kadar yaygın bir şekildedir ki, hamamı olmayan bir cami adeta düşünülmemektedir. İnsanlar banyo ihtiyaçlarını neredeyse tamamen hamamda gidermekte ve hamam herkes için önemli bir kullanım alanı olmaktadır. Bu durum o kadar özdeşleşmiştir ki, sadece hamama ait kültürler bile ortaya çıkmıştır. Bunun en belirgin örneği gelin hamamıdır. Çünkü hamam sadece erkeklere mahsus değil belirli gün ve saatlerde bayanlara hizmet etmekte veya daha büyük hamamlarda erkeler ve bayanların hamamı tamamen ayrı olduğundan sürekli olarak hizmet vermektedir. Erkekler hamamı sabahın erken saatlerinde açılmakta ve günün en erken zamanında yani daha güneş doğmazdan önce insanlar hamam ihtiyacını giderebilmektedir.  GÜNÜMÜZ DE BURDUR DA HAMAMLAR Hamam kültürü günümüzde zayıflamıştır. Gerek vakıflara mülkiyetinde bulunan hamamlar. Gerek şahısların mülkiyetinde bulunan hamamlar tamir ve bakımı yapılmayı bekler durumdadır. Bir çoğu uzun yıllar bakımsızlık nedeniyle harabe halinde terk edilmiş kullanılır durum da olanlar ise görünüş itibarı ile bakıma muhtaç durumdadır. Artık günümüzde nerede ise her evde bir duş bulunmakta ve ihtiyaç duyulmakta Çünkü bunun en önemli nedenleri başında yaşadığımız hayat standartları gelmektedir. Artık inşalar evlerinde oldukça lüks banyolarda konforlu biçimde banyolarını yapmaktadırlar. Günümüzde hamama gitmeyi tercih eden insanlar hamamın sağlığa olan faydasını bilen, bunun yanında sauna, buhar banyosu gibi çeşitli hamam özelliklerinden yararlanmak isteyen insanlardır. Hamam kültürü artık daha çok otellerde ve çeşitli tesislerde devam etmektedir. Çünkü insanlar buralarda hamamla birlikte farklı etkinliklerden de yararlanmaktadır. Sadece hamam olarak hizmet veren yerler bu nedenle değerini bilen insanların dışında rağbet görmemektedir. Ancak gitmeyen kişilerin mutlaka denemesi ve hamam kültürünü yaşaması gerekmektedir.    
Her şeyin bir ilki olduğu gibi hamam ve hamam kültürünü de elbette bir ilki bulunmaktadır. Hamamlar hakkında yapılan araştırmalar hamam kültürünün çok eskilere dayandığını göstermektedir.

Türkler de eski çağlarda evlerde banyo yapmak gibi bir durum söz konusu olmadığı için insanlar ırmak, dere gibi nehirlerde yıkanırdı. Hamam kültürü ise suyun ısıtılarak temizlenmeyi amaçladığı için her mevsim kullanılabilir olmaktadır ve yapılan kazılar ve araştırmalar dünyada hamam kültürünün en yaygın Roma, Osmanlı da olduğunu göstermektedir. Ancak özellikle ilk dünyadaki ilk hamam şudur diye gösterilebilecek bir hamam yoktur.

Şimdiye kadar yapılan kazı çalışmalarında rastlanılan en eski hamamların Eski Romalılar dönemine ait tarihi Pompei şehrine ait hamamlardır. Pompei şehri Vezüv yanardağının patlaması sonucu lavların ve küllerin altında kalmış bir şehirdir. Burada bulunan hamamlar oldukça lüks ve eğlenceye, hayatına düşkünlükle öne çıkan hamamlardır. Hatta dini kaynaklara göre buradaki insanlar Allah tarafından cezalandırılmıştır.

Pompei ve hamamları hakkında rivayetler ve söylentiler oldukça fazladır ancak şu kadar var ki buradaki hamamlar bulundukları zamana göre oldukça lüks hamamlardır. Buhar banyosu, sıcak ve soğuk havuzlara sahip olan hamamlar aynı zamanda şehrin zenginliğini de yansıtmaktaydı. Zenginlerle diğer halkın hamamları farklı ve kapıları ayrıydı.

 

AVRUPA DA YIKINMAK GÜNAH SAYILIRDI

Bozulan ve değişen Hıristiyanlığın etkisiyle Avrupa’da yıkanmanın günah sayıldığı dönmeler oldukça uzun sürmüş ve bu süre içinde birçok insan gerçekte yıkanmamaktan ve temizliğin olmayışından kaynaklanan hastalıklara yakalanmıştır. Bu durum o kadar kötü bir safhaya ulaşmıştır ki, kaynaklarda hastalık geçiren insanların içine şeytan girdiği gerekçesiyle yakıldığı kaydedilmektedir. Avrupa’da hamam kültürünün yeniden ortaya çıkması ve temizliğin gelmesi aslında Osmanlı hamam kültüründen gelmektedir. Özellikle İstanbul’un fethinden sonra Osmanlıdaki hamamları ve temizliği gören Avrupalılar bundan etkilenerek hamam inşa etmeye başlamışlar ve temizliğe önem vermeye başlamışlardır. Herkesçe bilinir ki, Avrupa’da parfüm kullanımının yaygın olmasının en önemli nedeni yıkanmaktan uzak duran bu insanların kokmamak için böyle kokulara başvurmasıdır.

 

OSMANLI DA HER CAMİ YANINA BİR HAMAM

Osmanlı döneminde Hamam kültürü o kadar yaygın bir şekildedir ki, hamamı olmayan bir cami adeta düşünülmemektedir. İnsanlar banyo ihtiyaçlarını neredeyse tamamen hamamda gidermekte ve hamam herkes için önemli bir kullanım alanı olmaktadır. Bu durum o kadar özdeşleşmiştir ki, sadece hamama ait kültürler bile ortaya çıkmıştır. Bunun en belirgin örneği gelin hamamıdır. Çünkü hamam sadece erkeklere mahsus değil belirli gün ve saatlerde bayanlara hizmet etmekte veya daha büyük hamamlarda erkeler ve bayanların hamamı tamamen ayrı olduğundan sürekli olarak hizmet vermektedir. Erkekler hamamı sabahın erken saatlerinde açılmakta ve günün en erken zamanında yani daha güneş doğmazdan önce insanlar hamam ihtiyacını giderebilmektedir. 

GÜNÜMÜZ DE BURDUR DA HAMAMLAR

Hamam kültürü günümüzde zayıflamıştır. Gerek vakıflara mülkiyetinde bulunan hamamlar. Gerek şahısların mülkiyetinde bulunan hamamlar tamir ve bakımı yapılmayı bekler durumdadır. Bir çoğu uzun yıllar bakımsızlık nedeniyle harabe halinde terk edilmiş kullanılır durum da olanlar ise görünüş itibarı ile bakıma muhtaç durumdadır. Artık günümüzde nerede ise her evde bir duş bulunmakta ve ihtiyaç duyulmakta Çünkü bunun en önemli nedenleri başında yaşadığımız hayat standartları gelmektedir. Artık inşalar evlerinde oldukça lüks banyolarda konforlu biçimde banyolarını yapmaktadırlar. Günümüzde hamama gitmeyi tercih eden insanlar hamamın sağlığa olan faydasını bilen, bunun yanında sauna, buhar banyosu gibi çeşitli hamam özelliklerinden yararlanmak isteyen insanlardır. Hamam kültürü artık daha çok otellerde ve çeşitli tesislerde devam etmektedir. Çünkü insanlar buralarda hamamla birlikte farklı etkinliklerden de yararlanmaktadır. Sadece hamam olarak hizmet veren yerler bu nedenle değerini bilen insanların dışında rağbet görmemektedir. Ancak gitmeyen kişilerin mutlaka denemesi ve hamam kültürünü yaşaması gerekmektedir.

 

 

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.