“HAMMAMİZADE”

YİNE BİR GÜLNİHAL ALDI BU GÖNLÜMÜ                            SİMTEN GORCA FEM BİBEDEL OL GÜZEL                                ATEŞİN RUHLERİ YAKTI BU GÖNLÜMÜ                             PÜR EDA PÜR CEFA PEK KÜÇÜK PEK GÜZEL   Allah rahmet eylesin bu şarkıyı annemle babam çok severdi. Annemin sesi çok güzeldi. Okurdu. Türk sanat Müziğine olan ailecek sevdamız annemden ve babamdan bizlere geçmiştir. Çocuk yaşımda bile hangi   beste kime aittir hangi makamdadır bilirdim. Kardeşlerimde bilirdi. Suzan müzik aşkını hiç terk etmedi, sesinin güzelliğine bestekarlığını da ilave etti. Türk sanat musikisi benim ve ailem için çok önemli.   TÜRK Sanat Musikisi denilince olmazsa olmazların başında HAMMAMİZADE İSMAİL DEDE EFENDİ gelmektedir.   Onun ölümsüz eserleri ile Türk Sanat Müziğine katkılarından, Yaşamından, bestelerinden, öğrencilerinden, yaşadığı dönemde üç padişaha verdiği hizmetlerinden uzun uzadıya değinmek gerek ama ben kısaca onu hatırlayalım istedim.   Türk musikisinin en büyük bestekarlarından biri belki de en önemlisi. Türk lüziğine eserler hediye etmiş, büyük katkılarda bulunmuş, ismi Sadece Türk müziğine sevdalı olanlar tarafından bilinmez, birçok türde onun zamanında da besteleri dillerdeymiş ama ondan sonra eserlerini öğrencilerinden mutafzade Ahmet Efendi  sonraki kuşaklara aktarmış   bilinen eserlerinin çok azının bu günlere geldiği, yüzlerce eserinin kaybolduğu sanılıyormuş   SABA, NEVA, BESTENİGAR, VE BUNUN GİBİ MAKAMLARDA ÇEŞİTLİ MEVLEVİ AYİNLERİ; SABA BUSELİK, HÜZZAM VE FERAHFEZA MAKAMINDA AYİNİ ŞERİFLER;   RAST SEMAİ ŞARKI:       YİNE BİR GÜLNİHAL ALDI BU GÖNLÜMÜ   BESTENİGAR CURCUNA ŞARKI: HİCAZ KÖÇEKÇE:   ŞUKARŞI Kİ DAĞDA BİR YEŞİL ÇADIR   HİCAZ YÜRÜK SEMAİ: YİNE NEŞE-İ MUHABBET ETTİ DİL-Ü CANIM ETTİ ŞEYDA.   HİCAZ SEMAİ:   EY BÜT-İ NEV- EDA OLMUŞUM MÜPTELA   NEYZENCİLİĞİ ve HANENDECİLİĞİ  ile de ünlüymüş   Muhteşem bestelere imza atmış. Düşünebiliyor musunuz beste çeşitliliğini?   Birçok makamları da Türk Musikisine ilave etmiş,   SULTANİYEGAH, NEVESER, SABA BUSELİK, HİCAZ BUSELİK ARABAN KÜRDİ  VE BUNUN GİBİ MAKAMLAR   Eserleri Klasik Türk Müziği ustalarını çok etkilemiş.   Tabi bunların yanı sıra çok da iyi bir öğretmenmiş. Çok öğrenci yetiştirmiş. Türk musikisine hizmet etmiş çok ustalar onun eğitimi ile müthiş eserlere imza atmışlar.   DELLALZADE İSMAİL EFENDİ, MUTAFZADE AHMET EFENDİ, HAŞİM BEY, MEHMET BEY, ZEKAİ DEDE, ARİF BEY, NİKOĞOS AĞA Dede efendinin babası hamamcı olduğu için ona HAMAMIZADE İSMAİL DEDE EFENDİ denilirmiş   O çok farklı bir bestekar. Onun gibi biri daha var mı bilmiyorum.   Ona yirmi iki yaşındayken DEDE denmiş DEDE denmesinin nedeni; 1001 gün süren Mevlevi çilesini tamamlamasındanmış   Onun musiki eğitiminden söz etmeye başladığımızda da şaşırıyoruz. Küçük yaşta Yenikapı Mevlevihanesi’nde müzik öğrenimine başlamış Büyük ustalardan dersler almış. Türk müziğinin yanı sıra din müziği eğitimi de görmüş. Ney çalmasını öğrenmiş   Bundan sonra yaptıkları kelimenin tam anlamıyla dillere şayan!   Beste yapmaya on altı, on yedi yaşlarında iken başlamış. Yaptığı bestelerle adı duyulmaya başlamış. Padişahın kulağına gitmiş. Üçüncü Selim’de bestekar olduğundan merak etmiş. Onu saraya davet etmiş Musahip ve baş müezzin tayin etmiş.   Hammamizade İsmail Dede Efendi, üçüncü Selim’den sonra ikinci Mahmut ve Padişah Abdülmecit zamanlarında da görevini sürdürmüş. Üç padişaha hizmet etmiş.    Allah rahmet eylesin…   MÜZİK, SANAT, SANATÇI   ŞİMDİLERDE NASIL? O ZAMANLARDA NASILMIŞ?                                             NAZAN ŞARA ŞATANA