Merhaba Bayram arkadaşım,   Ben Osmanlı Isparta’nda Ülkeroğlu Rum ailesi torunlarından akademisyen-Gazeteci Stavros P. Kaplanoglou’ yum. Ispartalı Dedem (ad aldığım) Stavros dedemin oğlu olan babam Pandelis Gülyağı, Afyon Sakızı, Halı tüccarıymış Isparta da.. Pandelis Kaplanoğlu (Spartalis) oğlu Stavros Kaplanoğlu’yum. Yazar, akademisyen, gazeteciğim. İşim icabı Selanik’te, bazen Kozani de, bazen de Atina da yaşamımı sürdürmekteyim biliyorsunuz Bayram arkadaşım.  Anadolu’dan Burdur ve Isparta’dan Yunanistan’a zorunlu göçe tabi tutulduk. Ama biz kendimizi kültürel anlamda Isparta ve Burdurlu olarak görüyoruz. Kültürel anlamda diyorum!  Biz Lozan Mübadili Ispartalı ve Burdurlu, Gönen, Barla, Eğirdir Nis, Uluborlu Rumları olarak Yunanistan da kalbimiz Isparta ve Burdur için atıyor. Kanal 32 TV’ yi, Isparta-Burdur internet gazetelerini üç milyon Anadolu Rum torunları olarak izliyoruz. Bugün Yunanistan da yaşıyoruz. Ama yüz yıl öncesinin Isparta, Burdur yemeklerini pişiriyoruz. Yüz yıl öncesinin Isparta diliyle konuşuyoruz. Özel yaptırdığımız elbiseleri sizin Ramazan ve Kurban bayramlarınız günlerinde biz de şimdi yüz yıl öncesinin giyim kuşamını giymekteyiz.                       Yüzyıl öncesinin günlük tarihi yaşamını evlerimizde anlatıp duruyoruz. Hatta bir süre önce Yunanistan’a geldiğinizde anlattıklarımız, Isparta günlük tarihiyle ilgili kaynak kitaplardan size de vermiştik Bayram Arkadaşım. Yorumlayıp yayınlamanızı da müsaade etmiştik. Isparta ve Burdur toprakları şimdi Türkiye Cumhuriyeti toprakları. Ama bizim tarihimizle, birlikte yaşamımızla sizlerle gönül bağı içindeyiz. Uzun yıllar ortak kültürümüz var!  Neyse:  Sizin kolaylıklar göstermeniz arzumuzla Sparta (Isparta) Belediye Başkanı Şükrü (Reisi) Başdeğirmen’ e, arkasındaki Meclis üyelerine, Belediye çalışanlarına kucak dolusu teşekkürlerimi, selamlarımızı gönderiyoruz..  Şükrü Başdeğirmen yönetimindeki bugünkü Sparta belediyesi şehrin tarihini ve zaman içinde burada yaşayan (Osmanlı dönemindeki Rum ve Ermeniler) insanların anısını desteklemek amacıyla tarihi eserleri restore ettiniz. Diğer şeylerin yanı sıra, bizden, Rumlardan kalan kurtarılmış iki kilisesini yeniden inşa etmeye karar verişi nedeniyle Başkan Şükrü Başdeğirmen’ i kutluyorum.  Aya Baniya (Meryem Ana Kilisesi)’ yı yeniden ayağa kaldırışınız bizi duygulandırdı. Her ne kadar ibadet edilmese de Turizm amaçlı: Koku üreten bir yer olarak bile bizden kalan binayı çürümekten kurtarmanız bizleri sevindirdi. Hz. Muhammed’in ter’ i olarak bildiğimiz Gül kokusu, Hz. Meryem’in kokusu olarak bilinen zambak ve diğer kokular ailesi artık burada, tarihi binada üretilecekmiş olunacak. Koku üretmekte dokuya uygun bir büyük ibadettir.  Osmanlı döneminde Müslümanlarla biz Ortodokslar arasında çok güzel, birbirimizin dinlerine, peygamberlerine saygılı bir anlayış vardı. Hz. Muhammed’in ter ’i anlamındaki gül bitkisine yönelik saygı ve inancımız bizim Rum kültüründe de bilinir.   Yine Hz. Meryem’in ter’ inin kokusu olan zambak bitkisi Meryem Ana ya da Aya Baniya da kilisesi bahçesinde yetiştirilirdi. Daha sonra ise Teke ve Isparta valisi Çelik Mehmet Paşa ‘nın emriyle (1827) şimdi Başkan Başdeğirmen’ in düzenlediği Bezirgân, Andık Deresi Çağlayan arkasında bulunan Zambaklı adı verilen bölgede zambaklar yetiştirilmeye başlandı.  İşte Başkan Başdeğirmen’ in “koku üretim yeri” olarak restore edilen Aya Baniya ya da Meryem Ana kilisesi tarihten gelen bir anlayışla hem Gül hem Zambak kokuları, diğer kokular üretilecek. Böylede Hz. Muhammed ve Hz. İsa sevgisi iki komşu ülke insanlar arasında barış kardeşlik kokusu olarak; bir birimizle daha da iyi komşuların dayanışması rüzgârı esecektir.   Başkan Başdeğirmen beni bu yıl yapılan Gül Festivaline davet ettiler. Babamın memleketine gelmekten gurur duyacaktım. Ama doktorum süren tedavim nedeniyle müsaade etmediler.   Bu defa siz Müslüman Türklerin geleneği olarak hastaya ziyaret ediyormuşsunuz. Bizde de az çok var bu gelenek! Biz Osmanlı Isparta’sının Rum torunları olarak basından takip edip takdir ettiğimiz, çalışkanlığını bildiğimiz Başkan Başdeğirmen’ i ve Belediye meclis üyelerini Yunanistan’a davet ediyoruz.                                                                                                               Ekim-Kasım’ da meclis üyeleri ve Başkan Bey gelirseniz Çok sevindim. Ve tabii ki bu gezi-ziyaretinizi istiyorum.  Birçok tesisin yanı sıra geçen hafta Meryem Ana Baniya kilisesi yani turizm koku merkezinin yenileme sonrası açılışında Belediye Meclis üyelerinin (Her partiden) Başkan Başdeğirmen’ in arkasında olmaları beni çok sevindirdi. Umarım: Yunanistan’daki üç milyonu bulan Anadolu Rumlarını da sevindiriştir.  Bu sevinci ve Başkan’ın eserlerinin açılış haberini ben de internet gazetemden, Kozani Gazetelerinden yayınladım.  Babam’ ın memleketinden gelecek meclis üyelerini Kozani’ deki evimde ağırlamaktan gurur duyacağım. Selanik’te de evim var ama metrekaresi küçük. Ben Başkan Başdeğirmen’ i meclis üyelerini Kozani de ağırlarım.   2004 Te Kozani tarım Fuarına gelen Isparta Valisi İsa Parlak’ı ve ITSO heyetini, başkanı Eyüp Avcular’ ı ben bu evde ağırlamıştım.  Başkan ‘ın göndereceği Meclis üyeleri Yunanistan’ a ve Anadolu halkları arasında iyi bir örnek olacaktır. Belediye Başkanı ve eşinin biricik kızları için her gittiğimde kilisemde dua ediyorum. Hz İsa’dan, Hz Muhammed’ den duamın kabulünü arz ediyorum.  Taşoz' dan (Ada) tatilden dönen ağabeyimle temasa geçtim. Selanik' te iyi bir beyin cerrahı var. Amerika’ dan döndüğünde haberim olacak.. Yunanlı çok ünlü beyin doktoru ile temasa geçip durumu bize daha sonra aileye bildireceğim. Türk doktorları da üstünler. Ama bazen de üstünlük bozulabilir. Bu kadar büyük eserler yapan Başkan Başdeğirmen’ in sevgili kızlarının kaza geçirmeleri bizleri çok üzmekte.  Arkadaşım Bayram,  Gül, zambak, lavanta diğer kokuların Aya Baniya da üretilecek olması da yine bir büyük ibadettir diyorum. Kokular insanlar arasındaki sevgi, dayanışmayı artırır. Osmanlı’da Hz. İsa için ibadet edilirken şimdi hem Hz. İsa hem Hz. Muhammed’in, Hz. Meryem’in sevdikleri kokularla da kilise binası yeni bir anlam, görev yüklendiği için çok sevinçliyiz. Başkan Başdeğirmen’ e, meclis üyelerine, babamın hemşerilerinin torunları asil Müslim Ispartalılara, size, ailenize selam ve sevgilerimi gönderiyorum. Stavros P. Kaplanoglou Spartalis babası tarafından: 15.08.2024. (Mektubu aktaran Bayram AYGÜN)