1840’lı Isparta Osmanlı’sı yıllarında: Şimdiki Belediye Başkanı Şükrü Başdeğirmen’ in (2024) büyük büyük dedeleri Celalettin paşa (Celâl) Isparta valisi olarak atanır. Yeniçeri ocağının son ağasıdır (Komutan).  Celal Paşa padişah Abdülmecid efendinin bizzat uygulamaya koyması gereken bir emri vermişti.. Isparta’nın genelinde çıkarcılar, yağcılar, baskı ve tahakkümcüler, derebeyleri Isparta halkını inim inim inletiyordu. Halkı eziyordu. Yeni Isparta valisi bu durumu önlemek için esnaftan, halkın ileri gelenlerinden Memleket Meclisi kurar. İyi sonuçlar alınır. Üçkâğıtçıların başları ezilir.  Halk içinde mağdur durumdaki insanlar için de başka sosyal işlere de girişir Vali Celal Paşa. Vatandaşlarımızın menfaatine dokunacak, çaresizliklerinden bir nebze kurtulacak işlere girişilir. Tıpkı torunu Belediye Başkanı (2024) Şükrü Başdeğirmen’ in yaptıkları gibi insanımıza dokunan, memnuniyet yaratan faaliyetleri gibi.                Oysaki: Seçim öncesi komşu illerimizden (Konya hariç) çaresizlere sosyal destek paketleri sunacaklarını söz veren başkanlar seçim sonrası sözlerini tutmadıklarıdır.  .Celâlettin Paşa Fes, Püskül, Çuha, Isparta da üretilen Boğasa dışsatım pamuklu, yünlü, ipekli kumaşlardan, dışardan getirilen Amerikan bezlerinden ayrıca binde iki Yufka Ekmek Vergisi alınmaya başlanır.  Yine Kurtuluş (İğneci) mahallesinde bulunan Acem Han (Ermeni Han) Müslüman, Rum, Ermeni evlerinde küçük tezgâhlarda dokunan Boğasa İpekli, Pamuklu, Yünlü kumaş boyahanesinde kumaş boyayan Acem (Ermeni) işçiler her bir arşın kumaş topundan yapılacak kârlılık kesintilerinin yüzde üçünü Yufkacı takım bütçesine beş yıl süreyle bağışlamışlardır.                                                                    ***    1832 yılındaki Veba Salgını için yapılan Isparta Karantina Binası bölünüp kiraya verilir. Kira gelirlerinden Dere mahallesinde bulunan sekiz su değirmen işleticilerinden daimi un alınır. Ev el tezgâhlarında üretilen boğasa kumaşlarından elli kulaçtan fazla kumaş dokuyan ailelerden de binde iki Yufka Ekmeği Destek yerel vergisi alınır. Yüzde ikilik kumaş vergi kesintileri ise Müslim, Acem (Ermeni) Rum Yufkacı Takımı’ ndan olanlara el emeği ile yakacak odun, diğer malzemeler alınır.                                                                                                                                                          ***    Memleket Meclisi üyesi Müslim halkından Silleli Osmanoğlu Mehmed,  Hacışabanoğlu Hafız Hüseyin (saraç-kahveci) ,Gayrımüslim Isparta halkından Betros oğlu Timitri oğlu Yorgi birinci Yufkacı Takımını yönetecekleri kararı Celal Paşa başkanlığındaki Memleket Meclisi kararıdır.      İkinci Yufkacı takımı yönetenler ise: Gayrımüslim Emre mahalleli kuyumcu Estatı Turman ağa ile Müslim Baba Osman (Muhtar), Töngeoğlu Hacı İsmail ağa, Sallandığolu kasap Osman, zahire tüccarı Bilal oğlu İbrahim,  at satıcısı Seyis Hacı Mehmed ağalar oluşturuyordu.    Yılları kapsayacak bir proje ile Isparta mahallelerindeki gariban, yaşlı, kimsesiz insanlara on günde bir evlerine yufka ekmeği desteği verilecek.     Celalettin Paşa başkanlığındaki Memleket Meclisi kararı yürürlüğe konulur. Ekmekler Gönen dokuma işi astar bez keselere doldurulup taze taze dağıtılmaya başlanır. Dağıtım işini de Ahi Kasap Mevlevi cemaatinin görevlendireceği üçer kişilik gruplar görev alırlar. Değnekçibaşı (Emniyet) görevlileri de güvenliği sağlar. Her dağıtımda da Dere Mahallesinde Savaşa hazırlık için yetiştirilen at ve katır ahırından bir iki at veya katır dağıtıma katılır.                      Isparta Mutasarrıflığı Memleket Meclisi Projenin Takipçisidir    Yufka Ekmeği yapımı, dağıtımı çeşitli mahallelerde hayatları (Bahçe) müsait olan evlerde başlanır. Tekye Hızırbey mahallesinde Arap hacı Mehmed’ in torun kızı Kezban hanımın hayatında birinci grup 13 Nisan Salı günü ekmek yapımıza başlarlar. Hz. Muhammed’e, Hz. İsa’ya şükür dualarının ardından on bir kişilik grup Müslüman, Acem (Ermeni) ve Rum genç kadınlardan oluşur. Bir sohbet havası içinde başlanır.    Arap Hacı Mehmed torunu Numan ağa ekmek ocaklarının ateşinden sorumludur. Eski Türk Şaman dininden kalma, diğer Gayrımüslim inançlarına da girmiş ortak gelenekselleşmiş inanç vardır:  Ekmek saç ocağa “Bayram Kütüğü” konur. Tüm inançlara mensup, aynı mahallenin evlerinde yaşayan ailelerde yaşamaya devam etmeleri inancıyla kütük ateşlenir. Amaç: Tüm Müslüman, Gayrımüslim ocakların hiç sönmemesi inancı yatar.                                                                        ***  Çalışanların enerji toplamaları için bir gün önceden Arap Hacı ailesinin yaşlısı bir tencere buğday kaynatmıştır. Çalışanların yanlarına toprak kâseler içinde ceviz içiyle birlikte dağıtımı yapılır. Çalışanlara verilmek üzere Isparta Mutasarrıflığı Memleket Meclisi kurulunca hediye edilmek üzere kandiller temiz yağ ile doldurulmuştur. Her bir çalışana hediye edilir. Çalışanların yanı başlarına konur. Her bir Müslim, Gayrımüslim çalışan bayanlara Gönen dokuma işi birer elbiselik kumaşlardan da katlanarak hediyelerin yanına konur, ilgileri çekilir.    Bez torbalar yufkalar piştikçe konulmak üzere hazırlanır. Ayrıca her bir haneye verilmek üzere hazırlanan yufka ekmek paketinin yanlarına başka bir keseye Memleket meclisince resmi olarak satın alınmış kurutulmuş meyve, kuru üzüm, kak (Elma, Erik, armut) konur.     Ayrıca ekmek dağıtılacak gariban ailelerde küçük çocuk varsa, tedbir olarak pişirilen yufka ekmeği hamurlarından çok küçük parça ekmek sacı üzerinde pişirilir. Katlanmış ekmek yufkaların arasına konur. Nedeni: Çocukları karın ağrısından koruduğuna inandıkları için (o ailede varsa) bebeklere yedirilmek üzere hazırlanır. Ailelerin ruh sağlıkları bütünleştirilir.  Sadece insanlar değil; kuş ve diğer hayvanlarda düşünülmüştür.  O grupta garibanların evlerine dağıtılmak üzere ekmek yufkalar hazırlandıktan sonra son birkaç ekmeklik hamur özentisiz pişirilir. Ekmek yapımı bittikten sonra pişirilen ekmek parçaları kedi, köpek diğer kuş ve canlıların yemesi için o mahallenin kırsalına serpiştirilir.                       Celal Paşa Dedikodulara Yeniçeri Yöntemiyle Cevaplar  Memleketin geri kalmışlığı davasını olumlu yöne çevirmek için Isparta’nın memleket severleri Mutasarrıf Vali Celalettin paşa önderliğinde beş yıl boyunca uğraş verirler.                                   Ancak her fırsatta her bir vatandaşın menfaatine olan yeniliğe her bir insanımızın rahatı için gerçekleştirilmek istenen reformlara karşı çıkan Isparta ve havalisi Medreseler birliği güzel dinimizi farklı yönlere çekmeleri Vali Celalettin Paşa’yı rahatsız eder.  İhtiyaç sahipleri için Vali Celalettin paşa organizesinde Memleket meclisinin her bir kararını Isparta havalisi Medreseler birliği karşı çıkar.  Ancak Vali Celalettin Paşa Yeniçeri ocağından gelmiş duruşunu gösterir.  Tellallar vasıtasıyla çeşitli medrese sorumlularına haber salar. Der ki: Padişah Abdülmecid efendimiz Tanzimat Fermanı (Hatt-ı hümâyun) fermanı ile artık asri insanlar yolunda olma kapısı açılmıştır.                Her bir yapılacak hizmet için medrese hoca efendilerden görüş veya izin alma dönemi de sonlanmıştır. Yenileşme dönemindeyiz. Issız sokaklarda çerden çöpten aç, yoksul ve perişan yaşayan insanlarımız için bir lokma ekmek seferberliği başlattık. Bu davranışlarımızı bile karşı çıkıyorsunuz. -Bizden izin almalısınız- diyorsunuz. Siz de muhtaçlara ulaşmak için elinizi yükün altına koyun. Veya bizlerle dalaşmayın! Yüreğinizi taş koydurtmak istemiyorsanız susun!’” diyerek uç insanlara ders verilir. Tellallar tüm Psidya Isparta (Burdur) bölgelerine giderek Celalettin Paşa’ nın buyruğunu duyururlar. (Kemer-(Turan) Mah’ sinden Kostan ve Arza kızı Hacı Marya notları. Felsefeci Pisidia Metropoliti Gerasimos' un (1841) Metropolitlik Vakayiname notları: Selanikos bölgesi Turizm Temsilcisi Kesinya Hanım’ın şahsıma (Bayram AYGÜN)verdiği 2022 notlarından.)Araştırma Bayram AYGÜN/ 2024 Isparta    Isparta Kurtuluş (İğneci) Mahallesi Acemhan (Ermeni) kumaş boyahanesi    “Doğu Isparta” yıllık dergi, Pisidia Metropoliti Gerasimos Tantalidis’ in derlediği hatıralar.1893.