Atilla Süldür. Saygın işadamımızdı. 14 Şubatta 2021’de bir “sevgililer günü” nde sevdiklerini bırakıp gitti. Üretken iş dünyasından ayrılışın birinci yıldönümü. Allah rahmet eylesin. İşadamı’ mız Süldürzade Atilla Bey çok sayıda insanımıza aş-iş sağlıyordu. Büyük dedesi Mehmed Nadir Süldür İstiklal Savaşı’mız sırasında Kuleönü’ndeki Süldürzadeler çiftliğinin tüm akarını kahramanlarımız için vermiş.
Süldürzadeler Çiftliği bir cephede savaşan Mehmetçiğimizin gereksinimi olan ihtiyaç malzemelerinin sevk ve depolandığı bir kutsal yer olmuş Kuleönü. Bundan dolayı da Mustafa Kemal kendisini 1. TBMM Kurucu üye olarak (Isparta Milletvekili)seçmiş. Hukukçu, 1920 Isparta Belediye Başkanı olan Nadir Süldür Efendi sık sık Atatürk tarafından Çankaya köşküne davet edilir. Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin hukuki kurallarını hazırlamış. Yapılacak Türk Devrimleri’ nin oluşumunda, hukuksal anlamda diğer hukukçu milletvekilleri ile birlikte Büyük Kurtarıcım’ mız Atatürk’ün danışmanlığı yapmıştı Nadir Süldür Efendi.
İşte dededen toruna anlatılagelen birçok Kurtuluş Savaşı hikâyesini belge halinde getiren Süldürzade torun rahmetli Atilla Süldür Bey şahsıma birçok “anlatı” yanında birisini sizlerle kısaca paylaşarak; aramızdan bir yıl önce ayrılan işadamı Atila Süldür Beyinde anmış olalım.
Atila Süldür Bey büyük büyük dedesi ile ilgili İstiklal savaşımız yıllarıyla ilgili bilgileri daha çok aile içi bilgilerden. Bir de akrabası olan yine torun Süldürzade yazar-eğitimci Kemal Süldür Bey’den de faydalandığını söylemişti şahsıma. Atila Bey’in şahsıma anlattıkları ilginçti. Akrabası Eğitimci Kemal Süldür Bey’in imzalayıp, Osmanlıca yazdığı hatıralardan birisi.. Daha doğrusu İstiklal Savaşı kahramanımızın hikâyesi göz yaşartacak türdendi.
Esas adı Ali. Babasının adı da Ali. Soyadı kanunu gelmeden önceki kullanışa göre Ali Oğlu Ali denilecekken insanımızın kıvrak zekâsı ile ”Aloğlu” olarak tanınmış. Isparta’nın saygın ailelerindendi. Aloğlu Turan Mahallesi Şeker Sokak’ta oturmuş. Usta at arabası sürücüsü. Afyon savaş cephesinde yoğun çarpışmalar sürdüğü zamanlarda Isparta’dan cepheye ihtiyaç malzemeleri Kahramanlarımıza ulaştırılmaya çalışılıyordu.
Bir Eğirdir gölü üzerinden Akşehir’ e, diğeri de Sandıklı bölgesine yapılan lojistik desteklerdi. Süldürzade Nadir Süldür Efendi ile birlikte bazı varlıklı Ispartalı vatanseverler kolları sıvarlar. Bunlardan birisi: Arapzade (şimdi torunu Mustafa Durmaz Bey aramızda). Diğeri şimdiki (2022 Isparta Belediye Başkanı Şükrü Başdeğirmen ’in dedesi) deli Veysel lakaplı, Dere un, değirmenleri sahibi, buğday tüccarı, Başdeğirmen Veysel ağa, Alaybeyzade Hakkı Bey,
Kundakçıoğlu Mustafa Bey, Muallim Cudi Bey.. Katkılarıyla Arabacı Aloğlu denetimli at arabası sayısını 23 çıkartılır. Süldürzadeler Kuleönü çiftliğinden at arabacı Aloğlu liderliğinde Sandıklı- Afyon savaş cephesine yakın yere Kahraman Mehmetçiğimizin malzemelerini taşımış. Durmaksızın yirmi üç at arabasını yöneterek; “Bir İstiklal Savaşı Kahramanı” olmuş.
Mehmet Nadir Süldür Efendi 1.Türkiye Büyük Millet Meclisi Isparta Vekili 1920-1921 Isparta Belediye başkanı, Bidayet (ön soruşturma) mahkemesi üyesi gibi görevlerini başarıyla yapmıştır. Savaş bitmiş, Cumhuriyet kurulmuş, yenilikler yapılmaya başlanır. Yeniden Isparta halıcılığı gelişmeye başlar.
Süldürzade Nadir Efendi Isparta da avukatlık görevine başlar. Çiftliği ile meşgul olur. Sakin bir yaşam başlar. Konya’daki akrabalarının yardımıyla Savaş sonrası bir fayton getirtir. Aloğlu’na hediye eder. Aloğlu’nun kahramanlığı karşılığında çiftlik gelirlerinden ödenmek üzere Kuleönü Süldürler çiftliğinde yetişen pamuk ve tütün satışından geçim yıllığı bağlanır. İki dini bayram arifesinde verilmek üzere 140’ ar kuruşluk Aloğlu’na, bir çift fayton atı için alınacak arpa ve saman için de 40 kuruş yıllık bağlanır. Nadir Bey savaş sonrası Aloğlu’ndan bir istekte bulunur.
Isparta Han ve Otellerine memleketin çeşitli illerinden halı almak için gelen tüccarları faytonuyla bir Isparta turu yaptırması ister. Isparta’nın tanıtımı amaçlanır. Misafirlerden para alınmaması ister.1923’den Milletvekili Nadir Süldür Bey’in vefatına kadar (1927) devam eder.
Faytoncu Aloğlu birkaç günlük il dışından halı satın almak için gelen misafir veya gezgin tüccarları Isparta turu için iki güzergâh belirler. Fayton gezisi için faytona binenlere: Kurtuluş savaşında nasıl Isparta’dan Sandıklı (Afyon Savaş bölgesine)’ya Mehmetçik için erzak ve diğer ihtiyaçları ne zorluklarla taşıdığını anlatır. Sandıklı savaş bölgesine giderken Dinar-Avşar yol güzergâhında Roman vatandaşların nasıl Aloğlu’ nun (Enver ve Kemalettin Süldür beylerin yazdıkları) yardım konvoyuna, her defasında nasıl Kulaksızoğlu çetelerinden (Eşkıya) korudukları anlatılır. Atatürk’ ümüzünde dedikleri gibi “Sevda vatan sevdası olunca…”Roman vatandaşlarımız bile ülkenin kurtuluşu için çaba gösterdikleridir.
Fayton şehir turu çıkış noktası çıkış Yeni hamamın önündendir. Eski tabakhane yoluna takiben, Bey hamamının önünden Karaağaç mahallesine yön verilir. Oradan Ayazmana’ ya hareket edilir. Bazen de hayvan pazarının yanından kaymak kapısına varılır. Kaymak pazarı tanıtılır. Cumhuriyet İlkokulu’nun solundan geçecek olan tabakhane yoluna yönelinir. Şayet o gün pazarlar varsa; bu defa Aloğlu faytonunu Dinar istikametine döner. Mühürcü sokağını takiben yol üstüne gelen Şeker Mehmet ve Hamamcı Oğlu ve İmamoğlu ev, bahçelerini keserek tabakhaneye çıkan ara oldukça toprak, bozuk yoldan Ayazmana’ya yön verilir.
Aloğlu’nun halı tüccarlarına anılarını anlatmaya başladığı yer genellikle Ulucami arkası Dereli Sokağı başlangıcıdır. Veya az ilerde Tuzcu, Keçeli evlerinin önünden geçerken konuşmaya başlar. Dinar yakınlarında söğüt altında sepet ören Roman vatandaşlarından Mehmetçiğin ihtiyacı için kullanılmak üzere çok sayıda karşılıksız manda, tilki, kurt derisi yardımı ettikleri anlatır. Hatta derki Aloğlu misafirlere: “Kutsal topraklarımızı hain düşmandan kurtarmak için memleketin Romanları bile kahraman ordumuza yardımlarını esirgemediler” derdi.