Saygıdeğer okuyucular,  Öncelikle belirtmeliyim. Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemleri-nde Anadolu’ nın, Isparta’ lı Müslim insanların hoşgörlü anlayış ve iletişimleri sayesinde, Gayrımüslimler arasından (Acem -Ermeni-) ve Rumi İnsanlarının ticaretteki , zenaat ve tarım, inşaat, camii kubbe ve minare yapım ustalığı zirveye çıkmış, günümüze, torunlarına kadar yansımıştır. Osmanlı’ nın hoşgörüsü Gayrımüslimleri büyük eserler yaratmaya itmiştir. Isparta Acemlerinin de ev inşaatı ile müziklerini icraa edişlerindeki başarılarının rüzgârı şimdilerde de sürmekte. Birçok halk müziği ezgileri günümüze kadar gelmiştir. Isparta’ daki tüm düğünler Acem (Ermeni çalgıcılar)  müzisyenlerce yapılırdı Osmanlı da..  Acemleri (İran Ermenilerini) 1917’ de, Rumları da 1923’ te ülkemizi  terk etmelerini istedik.  Cumhuriyetten günümüze kadar ticaret, zenaat, dürüst esnaf yapımız hala kendine gelemedi. Isparta’ mıza zorunlu gelen asker yakını veya öğrenci ailelerinin bazı esnafların ticari, iletişim dokularının zayıflığından bahsettiklerini siz de duymuşsunuzdur. Isparta’ nın zenaat ve esnafı Rum ve Acemlerdi.  Osmanlı, beylikler, Selçuklu dönemlerinde hep bu böyleydi....                                  Sözü şuraya getireceğim. 1924’ te ailesi Isparta Öküzbattı bölgesinden Selanik bölgesine gönderilen sanatçı bir dünyaca ünlü Rum müzisyen, bestekar  Isparta’ lı Rum torun Yanni’ den bahsedeceğim. Şimdi Amerika da yerleşik. Dünyaca ünlü büyük Yunan besteci Yannis’ in tüm eserleri Anadolu, Isparta Burdur bölgesinden almış olduğunu söylemek abartı olmaz.  Kulaklarınızı tamtamına dolduran eserlerini dinlerken anlarsınız. Osmanlı döneminde Isparta düğünlerini icra eden Acem (Ermeni) müzisyenlerin (çalcıcı) icra ettikleri bölgemiz halk müziği esintileri, İslâmi -Sûfi  (Mevlevî) Sufilerin adanmış müziği, Hacı Bayram Velî, Hacı Bektaş Velî dini müziğinin sesleri, İslâmî ilâhilerimizin müzikal seslerin çeşitlenmiş tonları ile dolu aranje edilmiş halini dinlemeni mümkün. You Tube-Yanni deyin Google’ye tıklatın; eserler karşınızda. Yanni ile ilgili başka bir gerçeklikte: Büyük büyük annesinin Isparta Müslim düğünlerinde def’ le İlahi-İslami müzikle bayanları eğlendirdiğinin notlarını okudum Hristo’ nın şahsıma gönder-dikleri notlarından.. Sözümüz nereye geliyor: O dönemlerde tam bir özgürlükler vermişiz Gayrımüslimlere.. Müslümanlara ise ( ticaret, eğitim, zenaat, sanatta) baskılanmışız!. Ancak Müslüman çocukları Isparta dışına çıkarlarsa , o zaman sanat ve ticarette özgür olabiliyorlardı. Dünyaca ünlü Yunan bestecisi Yanni ayrıca eserlerini etkilenip meydana getirdiği mekanlar-dan birisi de Hindistan’ daki Babür Türk İmparatorluğu’ ndan kalma büyük mimari eser Taç Mahal’ dir. Hindistan' ın Agra şehrinde, 1644 yılında inşa edilmiş anıt mezar. İslâmî  mimari doku taşımış olmasıdır. Bu büyük Türk eserinin ustalarından birisi de: Isparta Karaağaç mahallelidir. Büyük Müzisten besteci Yanni ile ne ilişkisi var diyeceksiniz.  Şöyle ki. Rum kaynaklarına göre ki Osmanlı Rum torunlarının (Isparta’ lı) anı defterlerinde raslı-yoruz. Osmanlı mimarı babası Karaağaçmahalleli Mehmet İsa Ağa  1639  da Efendi İstanbul’ a, oradan oğlu Ahmed’ le birlikte Agra’ ya  (Türk Babür İmparatorluğu dönemi’inde) giderler.   (Taç Mahal’in 26 ustasından çoğunun adı Ahmed’dir) Osmanlı padişahı Sultan 1.İbrahim döneminde..   Isparta Öküzbattı bölgesinden,  Yanii’ nin (tarihlerine bağlı olan Rumlar) büyük büyük dedesi  Damyon, baş ustalarından Mehmet İsa Ağa’ nın oğlu Mehmed Usta ile Taç Mahal’ in yapımında beraberdirler..  Isparta Karaağaç mahalleli, şimdi de akrabaları bulunan Battaloğullarından’ dır Ahmed usta. Büyük Yunan bestakarı Yanni’ nin büyük büyük dedesi Osmanlı ordusunda ordu mimarlığında çalışmışlar. Yüzyıllarca bu ikili arkadaşlığının anı-hikayesi  torunlarına yansır. İşte, anı-tarihlerine çok bağlı olan ve günü gününe atalarıyla ilgili tarih bilgileri olan bestakar Rum torun Yanni yıllar önce merak eder Hindistan’daki Türk eseri Taç Mahal’ e gider.  Çok etkilenir. Her yıl gitmeye başlar ve günlerce orada kalarak, dünyaca dinlenen  müzik bestelerini orada yapar. Hindistan' daki Tac Mahal' de gerçekleşen Klasik Konserlerini her yıl yapar. Ve müziğinin ana  konusu: ”Sevgi, birlik ve Hoşgörü’ dür. Büyük besteci Yanni’ nin eserlerindenbir- iki örnek gönderen Barla Rum torun Minas beye, Atina dayaşayan Isparta Rum torunu Hristo Delibaş’ a da Yanni ile ilgili anı-iddia gönderisin-den dolayı; her ikisine de çok teşekkür ederim.  Osmanlı Isparta’ sının medrese ve diğer okullarındaki hoş görülü eğitim yıllarca tükenmemiş. Gittikleri yeni ülkelerinde de sanatlarını devam etmelerini sağlayan sanat güdüsü genlerine (kanlarına) işlemiş. İleriki yazılarımda MR: (Manyetik Rezonans Görüntüleme) Emar dan bahsedeceğim. Mucidi Amerika’ ya göç etmiş bir Isparta’ lı Acem’ in torunundan bahsede-ceğim.