Isparta sancağında Vanlı Paşa adlı bir vali (mutasarrıf) görevdedir.. Aslen Osmanlı eyaleti Mekadonya’ lı Müslümanlarındandır. Isparta da şimdi çok sayıda akrabaları mevcut.1743’ den sonra on yıla yakın Isparta da valilik yapar. Isparta’ dan evlidir. Isparta’mıza çok hizmeti vardır. Özellikle Isparta çevresinde yuvalanan eşkıyaları temizler. Kendi sülalesinden çok sayıda kişiyi devlet işine yerleş tirmesi olumsuzluklarından biridir.. Alışılmış çay-dere taşkınlıklarını önlemek için Dere mahallesi, Bilaloğlu Bağevi’ nden Kadınyarı bölgesine kadar derenin taşla örülmesi gibi kalıcı tetbiri başlatır. Vanlı Paşa döneminde 1744’ün 15 Temmuz’ unda, Milasve Sinap bölgesinde, 6 Ağustos’ ta Sidre tepesi ndeki yıkıntı bir manastır-kilisede 15 Ağustos’ta Ayaz mana’ da bulunan su başında Isparta Rum Ortadoks kiliseleri nin her yıl yapılan dûa günleri vardır. Isparta Metropiti Kûfar efendi Osmanlı padişahı 1.Mahmud’ a mektup yazar. Isparta Rum mahallelerindeki çok sayıda Rum ailesinin çocuklarının “devşirme” programına alınmasını ister. . Isparta Metropiti Kûfar efendi devşirilecek, Osmanlı sarayına alınacak Hıristiyan çocuklarının Müslüman yapılmasından rahatsızlık duymaz. Bu dönemde Isparta medreseleri, Isparta Mevlevî Dergâhı, Isparta halkı ile birlikte Osmanlı Isparta’sında Müslümanlık çizgisinden hareketle; Ermeni, Rum cemaatleri arasındaki yarattıkları kardeşliğin güzelliğini hatırlatmaya bilmem gerek var mı? Ortadoks törenleri mevsiminde Saray görevlileri Isparta sancağına gelirler. İki ay kalırlar.Saray görevlileri Devlet hastanesi yakınındaki Hacı şaban kahvesi ile Feridiye karakolu arasına çadır kurarlar. Her bir Hıristiyan aile sinin çocuklarını gözlem altına alırlar.. Seçici heyet yukarıda sözü edilen bölgelere giderek burada gerçekleşecek dûa ve eğlenceler içinde bulunan Hıristiyan 14-18 yaş arası gençlerin uyanıklık, dürüstlük, yaratıcılık, kahramanlık, çeviklik, insani iletişim gibi özellikleri izlenir. Görevlilerce Saray defterine not düşürülür . Müslüman çocuklarla Hıristiyan çocuklarının katılımıyla girilecek cirit, topaç, kılıç, tepik (meşin top) boğa güreşi, saklambaç, yağlı güreş, çelik-çomak, ortaoyunu taklit gösterileri gibi etkinlikler sürer. Bazen de bu çocukların şarkı söylemeleri istenir. Enstrüman çalmaları istenir. Seçilen çocuklar Tuzpazarı -Hatipoğlu medresesinin önünde Müslüman, Hıristiyan dina damlarının da bulunduğu, ortak dûalarının sonunda aileleriyle vedalaştılar. On bir Hıristiyan, üç Ermeni , altı Müslüman çocuk seçilmiş; toplam 20 devşirme.. Gönüllü aileler çocuklarını Saray görevlilrinin verdikleri hediye sabunlarıyla birlikte kükürt-kül karışımı banyo yaptırırlar. Ayaklarına Potur (bir çeşit Lacivert Karamürsel dokuması kalın pantolon) ve yakasız , bağrı açık çizgili gömlek giydirilir. Isparta Kadısı Sipahizade Mustafa, Saray görevlileri, Vali Vanlı paşa ile birlikte boyunlarına birer Enâm ( ayet ve surelerden oluşan deriden bir nazarlık) takılır. Isparta hududundan kurtuluncaya kadar çocukların gözlerine kırmızı Karamürsel eşarp’ı bağlanır. Çocuklar ikişer ikişer develere bindirilir. Yüz kişilik saray koruma görevlileriyle birlikte gözden kaybolurlar. Çocukları devşirilen Isparta Hıristiyan ailelerinden beş yıl cizye vergisi alınmaz. Aylar sonra Saray’ dan haber gelir. Çocukların tamamı Enderun’ a (Saray okulu) kaydedilmiştir. Atina-Neo-Lonia Isparta Rum torun Hıristo Delibaş-dede defteri- Araştırm: Bayram AYGÜN, Emekli öğretm, Köşe yazarı 2017 Temmuz..