-Selçuklularda Uluborlu Panayır Açıkalan Pazarı- Selçuklular döneminde 52 yıl süren bir meydan pazarından bahsediyorum. Bahar aylarında, üç ay kesintisiz Ahi Bahaeddin mahallesi bölgesi bir bayram havasına bürünürdü. Milletlerarası bir pazardı. Selçuklular Alanya kalesini, Alanya’ yı ele geçirdikten sonra, Mısır başta olmak üzere Afrika ülkelerinin tüccarları, bayan yakınları turizm gezisi anlamında “Ulu-borlu Bazaaru” na katılırlardı. Ülkelerindeki mallarını satarlar, diğer memleketlerden gelen tüccarlar Anadolu ürünlerini, Uluborlu mallarını alarak, yine Alanya limanından geldikleri ülke-lerine, memleketlerine şen-şakrak giderlerdi. Konya, Teke yöresi (Antalya, Burdur, Isparta) bölgesinde üretilen malların dış satımı yanın-da ; Hindistan, Çin bölgesinden Karayoluyla İpek yolu ticareti, Deve-katır kervanlarıyla fiziki büyüklüklerinden dolayı getirilemeyen malların deniz yoluyla Alanya’ dan girişi ile Uluborlu’ da “Yabanlu Baazaru” nda alıcı bulur, insanlar mutlu olurlardı. Selçuklu bölgesine deniz yoluyla denizaşırı ülkelerden özellikle baharat, bayanların ihtiyaç malzemeleri, misafir kahve, şerbet takımları ile benzer simli kumaşlar getirilir, satılırdı. Aynı dönemde Selçuklu devletinin yönetimindeki Kayseri, Sivas “Yabanlu Bazaaru” unda bayanların pazara girip alış-veriş yapmaları, malları incelemeleri eşleri izin verse bile; Kadı’ larca (din adamı) yasaklanmıştı. Uluborlu “Yabanlu Bazaarı” nda böyle bir yasak yoktu!. Eşinin iznini (desturunu) aldıktan sonra, en az 3 kadın olmak şartıyla pazara inip; isterlerse yüzlerini açabilecekleri, perakendeci erkek tüccarlardan ihtiyaçlarını alabilme serbestisi vardı. Hava kararmadan evlerine dönme koşulu vardı. Uluborlu şehri Selçuklu’ nun her konuda, bilhassa sosyal, beşeri alanda; bir test uygulama bölgesiydi. Selçuklu döneminde 22 dolayında medrese, iki adet Psiko Terapi merkezi (Buk’a: Farklı, huy eğitimi veren okul) mevcuttu. Diğer Selçuklu şehirlerinde sadece erkeklere hitap eden medreseler bulunurken; Selçuklu’ nun Uluborlu Sancak beylik merkezinde çocuklar, kızlar, erkekler için çok yönlü, çok programlı, dünyevi alanlara yönelik medreselerde dersler veriliyordu. Yunanistan’daki Isparta, Barla, Eğirdir Nis ve Uluborlu‘ lu Rum torunlarının şahsıma yazdırdıkları beşeri tarih notları böyle diyor. Uluborlu “Yabanlu Bazaaru” nda Anadolu’ da ilk defa seyyar (gezgin) bayan 'Perükar' berberleri (kuaför) seyyar olarak Uluborlu “Yabanlu-Bazaaru” nda yer alıp hizmet ediyorlardı.. 1245’ lerde kadına yönelik özel hürriyetin Anadolu’nun başka yerlerinde, gezegenimizin bu enlem ve boylamında bayanlara hizmet anlamında bir serbestliği göremiyoruz doğrusu.. Pazardan makyaj malzemeleri, ayna, tarak, çocuk oyuncakları, kumaşlar; diğer bayanlara has, kişisel eşyaları satın alabildiler. Örgü, biçki malzemelerini, ayva reçeli benzer sağlık, besin ürünlerini satabilecekleri, kadınların yüzlerinde perde olmadan erkek Müslim, Gayrı-Müslim müşterilerle pazarlık yapabilecekleri Kadı lığınca müsaade edilmişti. Bu dönemde Uluborlu Müslüman ve Rum bayanları kol kola, hoşsohbet içinde mevsimlik pazarda serbestçe alışveriş yapabildiler. Müslüman, Rum bayan ayrımı da yapılmadı. Örgü, gıda ürünlerini satabiliyorlar idi. İlk defa Anadolu tarihinde bu dönemde, Selçuklularda, bayanlara kişisel özgürlüklerin verildiği coğrafi “yer” in Uluborlu olduğunu söyleyebilirim. Uluborlu’ daki uygulamalardan sonra, Kayseri, Sivas “Yabanlu Pazaaru” larında da aynı kararların alındığını, Medreseler, yönetim, halk arasında dengeli bir hoşgörünün sosyolojik açıdan kurulduğunu söylemem abartı olmaz. Uluborlu’ lu kumaş dokuma ürünleri ile sanatsal bir el becerisi ile çeşitli ülkeler için ihtiyaç olarak; bayrak, flama, armaların Uzakdoğu kumaşları ile yerli Uluborlu işi dokumalarla birleştirilerek yeni bir görünüş yaratılmıştı. Selçuklu’ nun “Uluborlu Yabanlu Bazarı” nedeniyle bir 52 yılı ticari, sosyal, beşeri harek-etlilik, çağında Uluborlu şehrine renk katmıştır. Ülkemizde devlet özel 230 dolayında üniversitelerimiz mevcut. Akademik araştırmaları resmiyetten ileri gitmiyor. Uluborlu’ muz’un ilklerini, beşeri, sosyal tarihi dünyasını neden “tez’lerine , araştırmalarına konu etmezler! Bir defa daha Yunanistan’ da yaşamını sürdüren Mübadil Osmanlı Rum torunularına Ulu-borlu adına teşekkür ederim.Preveze’den Uluborlu’ lu torun Vasilia Moraloğlu’na, Barla’lı Rum torun Minas Küfüncüoğlu’na, Isparta’ lı Rum torunu Haci Hristo Delibaş’ a, Atina’daki: Eğirdir Nis’ li torunProf. Dr. Andon Kazancıoğlu’ na bilhassa teşekkürlerimi sunarım. Olga Benetu (Yelkenoğlu), Neo Lonia ve Filadelfya Metropoliti Gavriil Bey.. Neo Lonia Filadelfya Metropoliti Gavriil Bey’ e de teşekkürlerimi sunarım. Çok ilginç bir yönü de: Selçuklu ile Bizans arasında rekabet, savaş olmasına karşın; Bizans tüccarlarının özel bir Uluborlu beyi Karataçoğlu’ nun izni ile bu pazara bay-bayan gelerek; alışveriş etmeleri olayıdır. Bu durum dünya tarihinde ilktir. Bundan dolayı Selçuklu’ nun Uluborlu’daki uluslararası “Yabanlu Pazaru”nun işleyişinden etkilenen diğer bir Selçuklu şehri Kayseri de de Yabanlu Bazaaru-pazarı- açılmış olduğunu yine Yunanistan’daki Barla, Isparta, Eğirdir Nis ve Isparta’lı Rum torunlarının dedelerinden hatıra kalan günlüklerinden öğrendiğimi tekrar edeyim.