Bayram AYGÜN
Köşe Yazarı
Bayram AYGÜN
 

1921 HALİDE ONBAŞI ULUBORLU’DA

13 Aralık 1921’de Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı ve yazarı, Onbaşı, Öğretmen, Başhemşire, Millî mücadelenin yılmaz bayanı Halide Edip Adıvar Uluborlu’ya ziyaret eder 1Aralık.1337 (1921) tarihinde Türk Kızılay Derneğinin (Hilâli Ahmer) Isparta şubesini açar. Genç kızlara hemşire olmayı özendirmek, örnek olmak amacıyla Isparta’mıza gelir. Afyon’daki savaş cephesin den gelecek yaralıların Isparta’ mızdaki Kızılay hastanesinde tedavi edilmeleri önerisini Büyük Atatürk’e Süldürzade Isparta 1. Dönem Milletvekili Mehmed Nadir Süldür önerir. Batı cephesi kumandanı Ali Fuat Cebesoy Mustafa Kemal’den aldığı emri yerine getirir. Isparta’da bir Kızılay hastanesi açılması ile Afyon savaş cephesindeki yaralı askerlerin Isparta Kızılay hastanesinde tedavilerinin yapılması fikri uygulamaya geçirilir. Şimdi hala ayakta olan Isparta Turan mahallesinin giriş sağ tarafta olan uzunca bir binada Kızılay hastanesi Halide Edip tarafından açılışı yapılır. Ayrıca Hükümet binası da boşaltılır; orası da hastane haline getirilir. Kızılay Hastanesi için gereken iç donanım ihtiyaçlar Mevlevihan Dede Ali Dede Efendi, Isparta Vekili Mehmed Nadir Süldür ve bazı hayırseverlerce sağlanır. 13 Aralık 1921’de Roman Yazar Milli Türk Kurtuluş Savaşı Kahramanı, Halide Edip Adıvar Uluborlu’ya gider. Yanında Kuvayı Milliye Isparta (Müdafai Hukuk Cemiyeti) Başkan yardımcısı Mevlevihan Ali Dede Efendi (Aksu) Isparta Belediye Başkanı, 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi Isparta Milletvekili Mehmed Nedir Süldür, Isparta Rum cemaatinden, iş kadını Hayırsever Sakallı Gadina, Isparta Valisi (Mutasarrıf) Ahmet Ahmed Müfid Bey, Halide Adıvar’ın eşi (doktor) Dr. Adnan Adıvar, korumalar olmak üzere Nadir Süldür’ ün Kuleönü çiftliğinden iki at arabası, Isparta da at arabacılık yapan Aloğlu lakaplı bir cesur kahraman Alioğlu adlı sürücünün kontrolünde yazar Halide Edip ve yanındakiler Uluborlu’ya hareket ederler. Kızılay Isparta hastanesi açılmıştır. Yaralılar Afyon savaş cephesinden gece-gündüz gelmektedir. Ispartalı at arabası sürücüsü Alioğlu (Aloğlu) Kurtuluş savaşı sırasında at arabası filosuyla ki at araba ları (Kuleönü Süldürzade çiftliğinden sağlanmış) ile Sandıklı’ya kadar Isparta’dan lojistik yardımları savaş cephesine götürmüş bir kahramandır. Dönüşte de Sandıklıya kadar Afyon’ dan getirilen yaralıları Isparta Kızılay hastanesine getirmiştir Kurtuluş Savaşı süresince. (Süldürzade Isparta Vekili ve Belediye Başkanı Mehmed Nadir Süldür’ ün günlüklerinden) Halide Edip Hanım Uluborlu’ya Vali, Milletvekili ile birlikte niçin gittiler. Isparta Kızılay Hastanesi için Isparta halkından, genç kızlarımızdan söz konusu hastanede görev yapmak üzere çok sayıda genç kız gönüllü olurlar. Ancak Isparta medrese hocaları kadın, kızların erkek savaş yaralılarımızı (gazilerimizi) hemşire olarak çalışmalarını uygun görmezler. Hemşire olarak Isparta Kızılay hastanesinde gönüllü çalışmak isteyen aileler “din çevrelerince dışlanma” endişesiyle Kızılay hastanesine hemşire buluna maz. Bundan dolayı Uluborlu medreseleri hocaları Halide Edip’i ve heyetini Uluborlu’ya davet eder. Uluborlu’ lu genç bayanların Isparta Kızılay hastanesinde savaş bitinceye kadar gönüllü yardımcı olabilecekleri konusunda bir atlı ulakla Halide Edip’e, heyetine ve Isparta valisine bildirilir. Bu amaçla Yazar Halide Edip, Isparta Valisi, Milletvekili, Kuvayı Milliye Başkan yardımcısı ile heyeti Uluborlu’ ya gider. Uluborlu Namazgâh meydanında Uluborlu Medrese hocaları ile Isparta heyeti oldu ğu halde çağrı ile toplanan genç bayanlara (kar yağışına rağmen) Halide Edip Adıvar bir konuşma yapar. Çağrısı iki üç günde yerine getirilir. Isparta-Uluborlu arasında ticari ilişki içinde bulunan Ulu borlu’ lu ailelerin içinden on kadar bayan gönüllülerin Kızılay hastanesinde görev almaları sağlanır. Ayrıca yoldaki yolculukta Halide Edip Adıvar Uluborlu sokaklarında gördüklerini, duygularını da Millet vekili ve heyetle paylaşacaktır. Uluborlu Medrese hocalarının, halkının aydın kafa yapısını övmüş. Ama başka bir ilgisini çeken üzüntüsünü de yoldakilere anlatmaktan geri durmamış. O da Uluborlu sokaklarında Selçuklu, Osmanlı daha da eski uygarlıklardan kalan bazı heykel, yazıt, vazo… gibi tarihi hatıraların Uluborlu sokaklarında çocukların oyuncağı olduğunu gördüğünde çok üzüldüğünü de anlatmaktan çekinmemiştir. Uluborluların zengin ve şanlı tarihlerine sahip çıkmada yavaş davrandıklarını düşünür. Yanındakilere duygularını iki defa tekrarlar, anlatır. Isparta’ lı Yazar Enver Süldür Ün Dergisi’nde Süldürzade Mehmed Nadir Süldür’ ün anlatımı ile ilk sayılarında iki defa yayınlandığını torunu olan, geçen yıl kaybettiğimiz rahmetli iş adamı Atilla Süldür Bey’in özel dosya arşivini şahsımla paylaşmasından anlıyoruz.    
Ekleme Tarihi: 12 Ocak 2021 - Salı

1921 HALİDE ONBAŞI ULUBORLU’DA

13 Aralık 1921’de Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı ve yazarı, Onbaşı, Öğretmen, Başhemşire, Millî mücadelenin yılmaz bayanı Halide Edip Adıvar Uluborlu’ya ziyaret eder

1Aralık.1337 (1921) tarihinde Türk Kızılay Derneğinin (Hilâli Ahmer) Isparta şubesini açar. Genç kızlara hemşire olmayı özendirmek, örnek olmak amacıyla Isparta’mıza gelir. Afyon’daki savaş cephesin den gelecek yaralıların Isparta’ mızdaki Kızılay hastanesinde tedavi edilmeleri önerisini Büyük Atatürk’e Süldürzade Isparta 1. Dönem Milletvekili Mehmed Nadir Süldür önerir. Batı cephesi kumandanı Ali Fuat Cebesoy Mustafa Kemal’den aldığı emri yerine getirir. Isparta’da bir Kızılay hastanesi açılması ile Afyon savaş cephesindeki yaralı askerlerin Isparta Kızılay hastanesinde tedavilerinin yapılması fikri uygulamaya geçirilir.

Şimdi hala ayakta olan Isparta Turan mahallesinin giriş sağ tarafta olan uzunca bir binada Kızılay hastanesi Halide Edip tarafından açılışı yapılır. Ayrıca Hükümet binası da boşaltılır; orası da hastane haline getirilir. Kızılay Hastanesi için gereken iç donanım ihtiyaçlar Mevlevihan Dede Ali Dede Efendi, Isparta Vekili Mehmed Nadir Süldür ve bazı hayırseverlerce sağlanır.

13 Aralık 1921’de Roman Yazar Milli Türk Kurtuluş Savaşı Kahramanı, Halide Edip Adıvar Uluborlu’ya gider. Yanında Kuvayı Milliye Isparta (Müdafai Hukuk Cemiyeti) Başkan yardımcısı Mevlevihan Ali Dede Efendi (Aksu) Isparta Belediye Başkanı, 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi Isparta Milletvekili Mehmed Nedir Süldür, Isparta Rum cemaatinden, iş kadını Hayırsever Sakallı Gadina, Isparta Valisi (Mutasarrıf) Ahmet Ahmed Müfid Bey, Halide Adıvar’ın eşi (doktor) Dr. Adnan Adıvar, korumalar olmak üzere Nadir Süldür’ ün Kuleönü çiftliğinden iki at arabası, Isparta da at arabacılık yapan Aloğlu lakaplı bir cesur kahraman Alioğlu adlı sürücünün kontrolünde yazar Halide Edip ve yanındakiler Uluborlu’ya hareket ederler. Kızılay Isparta hastanesi açılmıştır. Yaralılar Afyon savaş cephesinden gece-gündüz gelmektedir.

Ispartalı at arabası sürücüsü Alioğlu (Aloğlu) Kurtuluş savaşı sırasında at arabası filosuyla ki at araba ları (Kuleönü Süldürzade çiftliğinden sağlanmış) ile Sandıklı’ya kadar Isparta’dan lojistik yardımları savaş cephesine götürmüş bir kahramandır. Dönüşte de Sandıklıya kadar Afyon’ dan getirilen yaralıları Isparta Kızılay hastanesine getirmiştir Kurtuluş Savaşı süresince. (Süldürzade Isparta Vekili ve Belediye Başkanı Mehmed Nadir Süldür’ ün günlüklerinden)

Halide Edip Hanım Uluborlu’ya Vali, Milletvekili ile birlikte niçin gittiler. Isparta Kızılay Hastanesi için Isparta halkından, genç kızlarımızdan söz konusu hastanede görev yapmak üzere çok sayıda genç kız gönüllü olurlar. Ancak Isparta medrese hocaları kadın, kızların erkek savaş yaralılarımızı (gazilerimizi) hemşire olarak çalışmalarını uygun görmezler. Hemşire olarak Isparta Kızılay hastanesinde gönüllü çalışmak isteyen aileler “din çevrelerince dışlanma” endişesiyle Kızılay hastanesine hemşire buluna maz. Bundan dolayı Uluborlu medreseleri hocaları Halide Edip’i ve heyetini Uluborlu’ya davet eder.

Uluborlu’ lu genç bayanların Isparta Kızılay hastanesinde savaş bitinceye kadar gönüllü yardımcı olabilecekleri konusunda bir atlı ulakla Halide Edip’e, heyetine ve Isparta valisine bildirilir.

Bu amaçla Yazar Halide Edip, Isparta Valisi, Milletvekili, Kuvayı Milliye Başkan yardımcısı ile heyeti Uluborlu’ ya gider. Uluborlu Namazgâh meydanında Uluborlu Medrese hocaları ile Isparta heyeti oldu ğu halde çağrı ile toplanan genç bayanlara (kar yağışına rağmen) Halide Edip Adıvar bir konuşma yapar. Çağrısı iki üç günde yerine getirilir. Isparta-Uluborlu arasında ticari ilişki içinde bulunan Ulu borlu’ lu ailelerin içinden on kadar bayan gönüllülerin Kızılay hastanesinde görev almaları sağlanır.

Ayrıca yoldaki yolculukta Halide Edip Adıvar Uluborlu sokaklarında gördüklerini, duygularını da Millet vekili ve heyetle paylaşacaktır. Uluborlu Medrese hocalarının, halkının aydın kafa yapısını övmüş. Ama başka bir ilgisini çeken üzüntüsünü de yoldakilere anlatmaktan geri durmamış.

O da Uluborlu sokaklarında Selçuklu, Osmanlı daha da eski uygarlıklardan kalan bazı heykel, yazıt, vazo… gibi tarihi hatıraların Uluborlu sokaklarında çocukların oyuncağı olduğunu gördüğünde çok üzüldüğünü de anlatmaktan çekinmemiştir. Uluborluların zengin ve şanlı tarihlerine sahip çıkmada yavaş davrandıklarını düşünür. Yanındakilere duygularını iki defa tekrarlar, anlatır.

Isparta’ lı Yazar Enver Süldür Ün Dergisi’nde Süldürzade Mehmed Nadir Süldür’ ün anlatımı ile ilk sayılarında iki defa yayınlandığını torunu olan, geçen yıl kaybettiğimiz rahmetli iş adamı Atilla Süldür Bey’in özel dosya arşivini şahsımla paylaşmasından anlıyoruz.

 

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.