Bayram AYGÜN
Köşe Yazarı
Bayram AYGÜN
 

SAV KÖYLÜ, YENİÇERİ ASKERİ, BİR DİN ÂLİMİ: YAVRUZADE

Aslen Isparta merkez köylerinden Sav karyesinden. Şimdi Sav kasabasında varlığını sürdüren Kılıcoğlu, Piroğlu, Çelebioğlu Hüseyinler, İpekçioğulları, Osmanoğlu Muzafferoğulları sülaleleri ile Isparta merkezde bulunan Külahçıoğlu (Camiatik-Kutlubey Mah) sülaleleriyle akrabalığı var. “…Oğuz-Türkmen Sav obası Türk halkındandır. Orta Asya İrtiş Irmağı kıyıları-Ural düzlüklerinde yaşamlarını sürdürürlerken komşuları daha kalabalık Kayı ve Kınık obasından bir kısım halkla (Boyu) birlikte Anadolu’ya doğru yol alırlar. Orta Asya da Kayı, Kınık ve Sav obaları omuz omuza yaşamlarını yıllarca sürdürmüşler. 1260’larda Kerkük-Musul hattından Anadolu’ya yerleşmişler. Çok okuyan, dini rütiellere bağlı bir anlayışlı topluluktur…”.(1938 Cilt 5 Ün Isparta Halkevi Mecmuası. Fehmi Aksu mahalli Tarih Araştırmaları) Yavruzade adıyla tanınır. Yeniçeri askerleri arasında “Kılıcı Yiğit Hoca” Isparta merkezde (Kılıcı) Hacı Hüseyin Efendi olarak bilinirdi Yavruzade dedesi Çelebioğlu uzun Hüseyin Ağa Sav Köy ağası ve Sav okulları idarecisi olarak torunu Yavruzade ’yi küçük yaşta hafız olmasını sağlar. Sav imamlarının namaz vakti ezan okumalarının ardından, küçük Yavruzade imamın ezan okumak için çıkıp indiği merdiven taş yükseltisinin üzerine çıkar. Küçücük bedeninin verdiği gür ve tiz, çekici, ahenkli sesiyle daha güzel Ezan-ı Muhammediye’ yi tekrar ederdi. İkinci defa ezanı tekrar etmesini eleştirenlere beş, altı yaşının verdiği bir kahramanlıkla uzun uzadıya nameli bir ağız-sesiyle “Allahu Ekber” (tekbir) sesiyle karşılık vermesiyle Sav karyesinde tanındı. Ünü, güzel sesi Sav, mahalleleri olan Savcı ve Savacık’ tan başka Isparta merkezi cami ahalisince de duyulmuştu. Babası Sav köylü Abdullah Emin Ağa da Yeniçeri askeridir. Asker ocağında görevli iken üç ayları Savda geçiren baba Yeniçeri ordusu ile ilgili yüzlerce anı-hikâyeyi yatsı namazından sahur vaktine kadar Sav cami odalarında anlatır. Yeniçeri askerliğine karşı Sav gençlerini askerliğe karşı daha da ilgi duymaları, sevgi beslemelerine neden olurdu. Oğlunu diğer Yeniçeri asker adaylarıyla birlikte dualarla Sav’dan askere uğurlar. Arkasından sağlıklı dönmesi için (Eski Şaman inancından kalma bir inançla) su atar. Asker uğurlama töreninde Sav karyesi baş imamınca Yeniçeri asker nişanı anlamı taşıyan Yeniçeri asker adayı çocukların bellerine kırmızı kuşak bağlanır. Çocukların omuzları büyüklerce tek tek öpülerek mertebelerinin yükselmesi anlamında Kur’an ayetleri sesli tekrar edilir. Isparta’ya doğru yol alan, arabaları üzerinde binen çocuk Yeniçerilerin arkasından memlekete ve Sav ahalisi için çocuk asker Yeniçerilerin bereketli ganimetle Sav’a dönmeleri istenir. Bu anlamında İmam Bulguroğlu ve yanındakiler avuç-avuç arkalarından bulgur serperler. Bulgur tanelerini yiyen, havada uçan kuşların bile dua etmeleri arzu edilir. Yıl Miladi 1783’ün Mayıs ayını gösteriyordu. (Ali Dede Mevlevi Dede Şeyhi: Isparta Mevlevihane’si Kiler Defterine yaşlılarca anlatılanların kayda geçirildiği not edilir.) İki yıllık İstanbul Çerkezköy’de bir istekli ailenin yanında kısa süre gurbet alışkanlığı denemesi sonunda 1784’te Yeniçeri Ordusu Füruzköy talimgâh okuluna alınır. Baba Yeniçeri askeri olarak Babası Abdullah Emin Ağa da Tabur İmamı sıfatıyla Osmanlı savaşlarına katılır.1769’da da Kırım savaşı sırasında şehit olur. Yavruzade’ nin de annesi Kadın Hanım yetim kalan oğlu için baba Abdullah efendinin hediyesi anlamında: “Yavru” adını koyar. Sav köylüler hafız Hüseyin ‘in adını “Yavruzade olarak “çağırmaya başlarlar. Osmanlı ordusunda savaşa katılan Yavruzade düşmana hücum emri verileceği zaman gür sesiyle ezanı Muhammedîye’ yi okumasıyla Yeniçeri ordusu askerlerince tanınır, sevilir. Cephe de birçok İslam ilmi konusunda ilim yapmış asker arkadaşlarıyla tanışır. Bilgi alışverişinde bulunur. İslami bilgi anlamında kendini yetiştirir. Yavruzade yeniçeri askerliğinden emekli olunca Sav’a köyüne döner. Eski adı Darıviran şimdi Darıören veya Darıderesi bölgesinde, Antalya yol güzergâhında bulunan Mahmutbaba tekkesinde (Mevlevi) uzun vakitler geçirir. Savaş yorgunluğunu ibadet ederek geçirir. Sonunda da kendi tekkesini açar. Cemaatine askerlikle, vatan toprağının kutsallığı, korunması, uğrunda ölünmesi gereken Türklerin hasleti olduğu gibi bilgileri dini sözlerin arasında cemaatine aktarır. Kurtuluş savaşı kahramanlarından Isparta birinci dönem kurucu TBMM Milletvekili, 1920 yılları Isparta Belediye başkanlığı yapmış. Süldürzade Nadir Bey sülalesinden Ümmühan hanımla evlenmiş. Oğulları İsmail ve Emin efendiler olup onlardan da çok sayıda akraba oğulları şu anda Sav ve Isparta merkezde yaşamlarına devam etmekteler. Sav köylü yeniçeri askeri, İslam bilgini yavruzade1858’de vefat eder. “Türkmen Yörük Sav Türk Boyu Asker Doğar, Asker Ölür” adlı el yazma eseri Isparta Mevlevi dergâhının sel baskınıyla yok olasıyla birlikte bu eser sularda kaybolur. Yavruzade’ nin kurduğu tarikat Mevlevi Tarikatı’na benzeyen Allah, insan ve vatan sevgisi konuludur.
Ekleme Tarihi: 04 Mart 2023 - Cumartesi

SAV KÖYLÜ, YENİÇERİ ASKERİ, BİR DİN ÂLİMİ: YAVRUZADE

Aslen Isparta merkez köylerinden Sav karyesinden. Şimdi Sav kasabasında varlığını sürdüren Kılıcoğlu, Piroğlu, Çelebioğlu Hüseyinler, İpekçioğulları, Osmanoğlu Muzafferoğulları sülaleleri ile Isparta merkezde bulunan Külahçıoğlu (Camiatik-Kutlubey Mah) sülaleleriyle akrabalığı var.

“…Oğuz-Türkmen Sav obası Türk halkındandır. Orta Asya İrtiş Irmağı kıyıları-Ural düzlüklerinde yaşamlarını sürdürürlerken komşuları daha kalabalık Kayı ve Kınık obasından bir kısım halkla (Boyu) birlikte Anadolu’ya doğru yol alırlar. Orta Asya da Kayı, Kınık ve Sav obaları omuz omuza yaşamlarını yıllarca sürdürmüşler. 1260’larda Kerkük-Musul hattından Anadolu’ya yerleşmişler. Çok okuyan, dini rütiellere bağlı bir anlayışlı topluluktur…”.(1938 Cilt 5 Ün Isparta Halkevi Mecmuası. Fehmi Aksu mahalli Tarih Araştırmaları)

Yavruzade adıyla tanınır. Yeniçeri askerleri arasında “Kılıcı Yiğit Hoca” Isparta merkezde (Kılıcı) Hacı Hüseyin Efendi olarak bilinirdi

Yavruzade dedesi Çelebioğlu uzun Hüseyin Ağa Sav Köy ağası ve Sav okulları idarecisi olarak torunu Yavruzade ’yi küçük yaşta hafız olmasını sağlar. Sav imamlarının namaz vakti ezan okumalarının ardından, küçük Yavruzade imamın ezan okumak için çıkıp indiği merdiven taş yükseltisinin üzerine çıkar. Küçücük bedeninin verdiği gür ve tiz, çekici, ahenkli sesiyle daha güzel Ezan-ı Muhammediye’ yi tekrar ederdi. İkinci defa ezanı tekrar etmesini eleştirenlere beş, altı yaşının verdiği bir kahramanlıkla uzun uzadıya nameli bir ağız-sesiyle “Allahu Ekber” (tekbir) sesiyle karşılık vermesiyle Sav karyesinde tanındı. Ünü, güzel sesi Sav, mahalleleri olan Savcı ve Savacık’ tan başka Isparta merkezi cami ahalisince de duyulmuştu.

Babası Sav köylü Abdullah Emin Ağa da Yeniçeri askeridir. Asker ocağında görevli iken üç ayları Savda geçiren baba Yeniçeri ordusu ile ilgili yüzlerce anı-hikâyeyi yatsı namazından sahur vaktine kadar Sav cami odalarında anlatır. Yeniçeri askerliğine karşı Sav gençlerini askerliğe karşı daha da ilgi duymaları, sevgi beslemelerine neden olurdu.

Oğlunu diğer Yeniçeri asker adaylarıyla birlikte dualarla Sav’dan askere uğurlar. Arkasından sağlıklı dönmesi için (Eski Şaman inancından kalma bir inançla) su atar. Asker uğurlama töreninde Sav karyesi baş imamınca Yeniçeri asker nişanı anlamı taşıyan Yeniçeri asker adayı çocukların bellerine kırmızı kuşak bağlanır. Çocukların omuzları büyüklerce tek tek öpülerek mertebelerinin yükselmesi anlamında Kur’an ayetleri sesli tekrar edilir.

Isparta’ya doğru yol alan, arabaları üzerinde binen çocuk Yeniçerilerin arkasından memlekete ve Sav ahalisi için çocuk asker Yeniçerilerin bereketli ganimetle Sav’a dönmeleri istenir. Bu anlamında İmam Bulguroğlu ve yanındakiler avuç-avuç arkalarından bulgur serperler. Bulgur tanelerini yiyen, havada uçan kuşların bile dua etmeleri arzu edilir. Yıl Miladi 1783’ün Mayıs ayını gösteriyordu. (Ali Dede Mevlevi Dede Şeyhi: Isparta Mevlevihane’si Kiler Defterine yaşlılarca anlatılanların kayda geçirildiği not edilir.)

İki yıllık İstanbul Çerkezköy’de bir istekli ailenin yanında kısa süre gurbet alışkanlığı denemesi sonunda 1784’te Yeniçeri Ordusu Füruzköy talimgâh okuluna alınır.

Baba Yeniçeri askeri olarak Babası Abdullah Emin Ağa da Tabur İmamı sıfatıyla Osmanlı savaşlarına katılır.1769’da da Kırım savaşı sırasında şehit olur. Yavruzade’ nin de annesi Kadın Hanım yetim kalan oğlu için baba Abdullah efendinin hediyesi anlamında: “Yavru” adını koyar. Sav köylüler hafız Hüseyin ‘in adını “Yavruzade olarak “çağırmaya başlarlar.

Osmanlı ordusunda savaşa katılan Yavruzade düşmana hücum emri verileceği zaman gür sesiyle ezanı Muhammedîye’ yi okumasıyla Yeniçeri ordusu askerlerince tanınır, sevilir. Cephe de birçok İslam ilmi konusunda ilim yapmış asker arkadaşlarıyla tanışır. Bilgi alışverişinde bulunur. İslami bilgi anlamında kendini yetiştirir. Yavruzade yeniçeri askerliğinden emekli olunca Sav’a köyüne döner.

Eski adı Darıviran şimdi Darıören veya Darıderesi bölgesinde, Antalya yol güzergâhında bulunan Mahmutbaba tekkesinde (Mevlevi) uzun vakitler geçirir. Savaş yorgunluğunu ibadet ederek geçirir. Sonunda da kendi tekkesini açar. Cemaatine askerlikle, vatan toprağının kutsallığı, korunması, uğrunda ölünmesi gereken Türklerin hasleti olduğu gibi bilgileri dini sözlerin arasında cemaatine aktarır.

Kurtuluş savaşı kahramanlarından Isparta birinci dönem kurucu TBMM Milletvekili, 1920 yılları Isparta Belediye başkanlığı yapmış. Süldürzade Nadir Bey sülalesinden Ümmühan hanımla evlenmiş. Oğulları İsmail ve Emin efendiler olup onlardan da çok sayıda akraba oğulları şu anda Sav ve Isparta merkezde yaşamlarına devam etmekteler.

Sav köylü yeniçeri askeri, İslam bilgini yavruzade1858’de vefat eder. “Türkmen Yörük Sav Türk Boyu Asker Doğar, Asker Ölür” adlı el yazma eseri Isparta Mevlevi dergâhının sel baskınıyla yok olasıyla birlikte bu eser sularda kaybolur. Yavruzade’ nin kurduğu tarikat Mevlevi Tarikatı’na benzeyen Allah, insan ve vatan sevgisi konuludur.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (2)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Mustafa Hüseyin Uslu; mushuseyin@hotmail.com
(20.03.2024 14:47 - #163)
Eşimde Yavru ailesinden olunca ilgiyle okudum..
Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
(0) (0)
Mustafa Hüseyin Uslu; mushuseyin@hotmail.com
(20.03.2024 14:47 - #164)
Eşimde Yavru ailesinden olunca ilgiyle okudum..
Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
(0) (0)
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.