Canda KALEMOĞLU
Köşe Yazarı
Canda KALEMOĞLU
 

TÜRKLERDE “KIMIZ’IN” ÖNEMİ

Göçebe bir hayat süren Türkler için at çok büyük önem taşımaktaydı. Özellikle savaşlarda kendilerini at sırtında kanıtlamışlar ve başarılarının temel nedenlerinden biri de at olmuştur. Bozkır kültürü ile büyüyen Türkler Orta Asya’ da fırtınalar estirmişlerdir. Atı hem savaşlarda kullanmışlar hem de etinden, sütünden, derisinden yararlanmışlardır. Başlıkta da adı geçen kımız denilen içeceği de yine kısrağın yani dişi atın sütünden yapmışlardır. Kımız: Kısraktan elde edilen sütün fermente edilmesi sonucu oluşan bir tür içkidir. Bunu da hayvan derisinden yapılan tulumlarda köpürene kadar saatlerce dövülüp daha sonra ekşimesi için üzerinden belli bir zamanın geçmesi sonucu hazır hale getirmekteydiler. Tok tutma, vücut direncini güçlendirme, kalp, bağırsak vs. gibi bir çok rahatsızlığa iyi geldiği söylenmektedir. Günümüzde Anadolu Türkleri değil fakat Orta Asya Türkleri yani Yakutlar, Kırgızlar, Kazaklar bu eski Türk içkisini hala yoğun bir şekilde tüketmektedirler. İslamiyet öncesi tüm Türklerde yoğun olarak kullanılan Kımız İslamiyet sonrasında çok az kullanıldı bunu nedeni de sarhoş edici özelliğinden dolayı İslamiyet için uygun olmamasıdır. Kımız; kadın çocuk genç yaşlı herkes tarafından tüketilirdi. Peki madem sarhoş edici özelliği var o zaman çocuklara neden kımız içiriliyordu? Gibi bir soru kaçınılmaz olur. Bunun cevabını şu şekilde vereceğim: Kımız ilk yapıldığında fermentasyona uğramadığı için herhangi bir alkol olma durumu olmuyordu bu şekilde çocuklara, kadınlara, yaşlılara tok tutması ve vücut dirençlerinin toparlanması için içiriliyordu fakat bekletildikçe mayalanan ve daha sert olmaya başlayan kımızı sadece genç delikanlılar ve önemli misafirlere ikram ederlerdi. Homeros eski Türk toplulukları için; “Kısrak sağan”, “Sütle beslenen” tabirlerini kullanmıştır. Kımız Türk tarihinde çok önemli bir yere sahip olacak ki destanlara bile konu olmuştur. Örneğin Manas Destanı’nda ölüm döşeğinde yatan Han Kökütey’in halkına vasiyetleri arasında: “ Halkım, İlim, gözlerim yumulduğu zaman vücudumu kımızla yıkayın.” Diyor. Radloff ise kımızdan;”İlahi İçki” olarak bahsetmiştir. Avrupalı oryantalistler de Türklerin savaşlarda hızlı, çevik, dirençli ve başarılı olmalarını kımızı tüketmelerine bağlamışlardır.
Ekleme Tarihi: 07 Kasım 2021 - Pazar

TÜRKLERDE “KIMIZ’IN” ÖNEMİ

Göçebe bir hayat süren Türkler için at çok büyük önem taşımaktaydı. Özellikle savaşlarda kendilerini at sırtında kanıtlamışlar ve başarılarının temel nedenlerinden biri de at olmuştur. Bozkır kültürü ile büyüyen Türkler Orta Asya’ da fırtınalar estirmişlerdir. Atı hem savaşlarda kullanmışlar hem de etinden, sütünden, derisinden yararlanmışlardır. Başlıkta da adı geçen kımız denilen içeceği de yine kısrağın yani dişi atın sütünden yapmışlardır.

Kımız: Kısraktan elde edilen sütün fermente edilmesi sonucu oluşan bir tür içkidir. Bunu da hayvan derisinden yapılan tulumlarda köpürene kadar saatlerce dövülüp daha sonra ekşimesi için üzerinden belli bir zamanın geçmesi sonucu hazır hale getirmekteydiler.

Tok tutma, vücut direncini güçlendirme, kalp, bağırsak vs. gibi bir çok rahatsızlığa iyi geldiği söylenmektedir. Günümüzde Anadolu Türkleri değil fakat Orta Asya Türkleri yani Yakutlar, Kırgızlar, Kazaklar bu eski Türk içkisini hala yoğun bir şekilde tüketmektedirler.

İslamiyet öncesi tüm Türklerde yoğun olarak kullanılan Kımız İslamiyet sonrasında çok az kullanıldı bunu nedeni de sarhoş edici özelliğinden dolayı İslamiyet için uygun olmamasıdır.

Kımız; kadın çocuk genç yaşlı herkes tarafından tüketilirdi. Peki madem sarhoş edici özelliği var o zaman çocuklara neden kımız içiriliyordu? Gibi bir soru kaçınılmaz olur. Bunun cevabını şu şekilde vereceğim: Kımız ilk yapıldığında fermentasyona uğramadığı için herhangi bir alkol olma durumu olmuyordu bu şekilde çocuklara, kadınlara, yaşlılara tok tutması ve vücut dirençlerinin toparlanması için içiriliyordu fakat bekletildikçe mayalanan ve daha sert olmaya başlayan kımızı sadece genç delikanlılar ve önemli misafirlere ikram ederlerdi.

Homeros eski Türk toplulukları için; “Kısrak sağan”, “Sütle beslenen” tabirlerini kullanmıştır. Kımız Türk tarihinde çok önemli bir yere sahip olacak ki destanlara bile konu olmuştur. Örneğin Manas Destanı’nda ölüm döşeğinde yatan Han Kökütey’in halkına vasiyetleri arasında: “ Halkım, İlim, gözlerim yumulduğu zaman vücudumu kımızla yıkayın.” Diyor. Radloff ise kımızdan;”İlahi İçki” olarak bahsetmiştir.

Avrupalı oryantalistler de Türklerin savaşlarda hızlı, çevik, dirençli ve başarılı olmalarını kımızı tüketmelerine bağlamışlardır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve burdurilkadim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.